Raporti mbi Gjëndjen e Planetit i WWF-së zbulon rënien me mesatarisht 2/3 të popullatave të botës së egër që nga viti 1970
Raporti mbi Gjëndjen e Planetit i WWF-së zbulon rënien me mesatarisht dy të tretat të popullatave të botës së egër që nga viti 1970
• Shkaqet përfshijnë shkatërrimin e mjedisit - të tilla si shpyllëzimet, bujqësia e paqëndrueshme dhe tregtia e paligjshme e kafshëve të egra - e cila kontribuon në shpërthimet e viruseve si COVID-19
• Biodiversiteti i ujërave të ëmbla po bie shumë më shpejt se ai i oqeaneve ose pyjeve tona - 84 përqind është rënia mesatare e popullatave të specieve të ujërave të ëmbla që nga viti 1970.
• WWF po bën thirrje për ndërhyrje urgjente për të ndryshuar këtë tendencë deri në vitin 2030 duke i dhënë fund shkatërrimit të habitateve natyrore dhe duke reformuar sistemin tonë ushqimor
Popullsitë globale * të gjitarëve, zogjve, amfibëve, zvarranikëve dhe peshqve kanë pësuar një rënie mesatare prej dy të tretave në më pak se gjysmë shekulli për shkak të shkatërrimit të mjedisit i cili po kontribuon në shfaqjen e sëmundjeve zoonotike siç është COVID-19, sipas Raportit mbi Gjëndjen e Planetit 2020, të publikuar sot.
Raporti mbi Gjëndjen e Planetit 2020 paraqet një pasqyrë gjithëpërfshirëse të situatës së botës sonë natyrore përmes Indeksit të Planetit të Gjallë (LPI), i cili gjurmon tendencat në shumëllojshmërinë e botës së egër në planet. LPI, i siguruar nga Shoqëria Zoologjike e Londrës (ZSL), tregon se faktorët që besohet se rrisin cënueshmërinë e planetit ndaj pandemive - përfshirë ndryshimin e përdorimit të tokës dhe përdorimin dhe tregtinë e kafshëve - ishin gjithashtu disa nga arsyet e mesatares në rënie me 68% të popullatës globale të specieve të vertebrorëve midis viteve 1970 dhe 2016. Sidoqoftë, shkaku kryesor i rënies dramatike është humbja dhe degradimi i habitatit, duke përfshirë shpyllëzimet, shkaktuar nga mënyra se si njerëzimi prodhon ushqimin.
"Raporti mbi Gjëndjen e Planetit 2020 nënvizon se si shkatërrimi në rritje i natyrës nga njerëzimi po sjell ndikime katastrofike jo vetëm në popullatat e botës së egër, por edhe në shëndetin e njeriut dhe të gjitha aspektet e jetës sonë", tha Marco Lambertini, Drejtori i Përgjithshëm, WWF International. "Ne nuk mund t'i injorojmë provat - këto rënie serioze në popullatat e specieve të botës së egër janë një tregues që planeti ynë po ndez shenjat e kuqe paralajmëruese të dështimit të sistemeve."
Biodiversiteti i ujërave të ëmbla i rrezikuar më shumë
Biodiversiteti i ujërave të ëmbla po bie më shpejt se çdo tjetër. Që nga viti 1900 ne kemi humbur më shumë se 70% të ligatinave globale, ndërsa popullatat në habitatet e ujërave të ëmbla kanë pësuar një rënie prej 84% - më shumë se ato të oqeaneve ose pyjeve. Lumenjtë e botës po mbyten nga infrastruktura ekzistuese dhe e re, konsumi i ujit po rritet çdo vit, peshkimi i ujërave të ëmbla po zbrazet dhe jetesa e miliona njerëzve është në rrezik. Situata nuk është e ndryshme në rajonin tonë.
“Gjatë viteve të fundit, Shqipëria përjetoi disa periudha përmbytjesh të mëdha, të pasuara nga thatësira. Këto ngjarje ekstreme janë simptoma të krizës klimatike dhe lumenjve të degraduar, pasi vendi mbështetet tek energjia hidrike për të prodhuar elektricitet. Ndërkaq, projektet për hidrocentrale vazhdojnë të shumohen në të gjithë vendin. Megjithatë, komunitetet po reagojnë, duke qënë të vetëdijshëm se burimi i tyre më i çmuar - uji - duhet të mbetet një e mirë publike, në vend që të bëhet një gjenerator të ardhurash për investitorët e etur për fitim. Ajo çka mësojmë nga Raporti mbi Gjëndjen e Planetit, është se uji është jetë, dhe se biodiversiteti i ujërave të ëmbla, lumenjve dhe ligatinave të shëndetshme dhe përdorimi i qëndrueshëm i ujit janë parakushti për ndërtimin e një shoqërie rezistente dhe të shëndoshë", thotë Rea Nepravishta nga WWF Adria.
"Ne duhet të këmbëngulim jo vetëm për mbrojtjen e lumenjve tanë, disa nga lumenjtë e fundit natyrorë me rrjedhje të lirë në Europë, por edhe në ruajtjen e ligatinave bregdetare unike të Shqipërisë. Përfitimet e shumta që ato ofrojnë për komunitetet dhe natyrën, nga stabilizimi i bregdetit dhe filtrimi i ujit te potenciali i turizmit dhe qëndrueshmëria e klimës, duhet të formojnë themelin mbi të cilin mund të ndërtohet një e ardhme e qëndrueshme. Duke u orientuar drejt ruajtjes dhe ripërtëritjes së natyrës, si dhe investimeve të qëndrueshme, vendi mund të vihet në rrugën e rimëkëmbjes së gjelbër në botën që vjen pas COVID-19."
Duke rritur biodiversitetin e ujërave të ëmbla, ne po mbështesim shëndetin e njeriut në një larmi mënyrash - nga ulja e rrezikut të sëmundjeve të reja deri te sigurimi i ushqimit për një numër të madh njerëzish. Trendet aktuale tregojnë që ne duhet të veprojmë tani. Për të përkulur kurbën e humbjes së biodiversitetit të ujërave të ëmbla, ne duhet të zbatojmë një plan emergjence me gjashtë hapa. Kjo përfshin lejimin e lumenjve që të rrjedhin natyrshëm, zvogëlimin e ndotjes, mbrojtjen e habitateve kritike të ligatinave, dhënien fund peshkimit të tepërt dhe nxjerrjes së paqëndrueshme të rërës, kontrollin e specieve invazive dhe ruajtjen dhe rivendosjen e ndërlidhjeve natyrore.
Prodhimi dhe konsumi i ushqimit nxitësit kryesorë të humbjes së biodiversitetit
Një plan i ngjashëm emergjence është i nevojshëm për të gjithë biodiversitetin global. Stabilizimi dhe përmbysja e trendit të humbjes së natyrës do të jetë i mundur vetëm nëse përqafohen përpjekje më të guximshme, më ambicioze dhe bëhen ndryshime transformuese në mënyrën e prodhimit dhe konsumimit të ushqimit. Ndryshimet e nevojshme përfshijnë prodhimin e ushqimit dhe tregtinë më ekologjikisht të qëndrueshme dhe efikase, zvogëlimin e mbeturinave dhe favorizimin e dietave më të shëndetshme dhe më miqësore me mjedisin.
Rënia globale e biodiversitetit po kontribuon në rritjen e pabarazive globale, thellimin e ndarjes Veri-Jug dhe rritjen e cënueshmërisë së komuniteteve më të prekura nga humbja e natyrës. Prandaj, çdo veprim që synon përkuljen e kurbës së humbjes së biodiversitetit duhet të adresojë çështjet themelore shoqërore dhe ekonomike të sjella nga kjo rënie globale. Ne duhet të zhvendosemi drejt një prodhimi dhe ekonomie të drejtë dhe të qëndrueshme të ushqimit, punës së drejtë, zvogëlimit të mbeturinave, aksesit të barabartë në burimet natyrore dhe qasjes së integruar të ripërtëritjes dhe ruajtjes së natyrës. Zbatimi i këtyre masave së bashku do të lejojë që bota të zbusë më shpejt trysninë mbi habitatet e botës së egër. Përkundrazi, nëse bota vazhdon me "punën si zakonisht", nivelet e humbjes së biodiversitetit të parë që nga viti 1970 do të vazhdojnë edhe gjatë viteve të ardhshme.
Udhëheqësit botërorë duhet të veprojnë tani
Raporti mbi Gjëndjen e Planetit 2020 publikohet më pak se një javë para sesionit të 75-të të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, kur udhëheqësit pritet të rishikojnë progresin e bërë në Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm, Marrëveshjen e Parisit dhe Konventën për Diversitetin Biologjik (CBD). UNGA 2020 do të sjellë së bashku udhëheqësit botërorë, bizneset dhe shoqërinë civile për të zhvilluar kornizën “post-2020” me nevojën për veprim për biodiversitetin global duke shënuar kështu një moment të rëndësishëm për të vendosur bazat për një Marrëveshje të Re për Natyrën dhe Njerëzit.
Lambertini tha: "Nëse do të kemi ndonjë shpresë për të ripërtërirë natyrën, për t'u siguruar brezave të tanishëm dhe të ardhshëm atë që u nevojitet, atëherë udhëheqësit botërorë duhet - përveç përpjekjeve për ruajtjen e natyrës - ta bëjnë sistemin tonë ushqimor më të qëndrueshëm dhe të heqin pyjet nga zinxhiri i furnizimit. Me udhëheqësit që mblidhen virtualisht për Asamblenë e Përgjithshme të KB brenda pak ditësh, ky hulumtim mund të na ndihmojë të sigurojmë një Marrëveshje të Re për Natyrën dhe Njerëzit e cila do të jetë thelbësore për mbijetesën afatgjatë të popullatave të botës së egër, bimëve dhe insekteve dhe tërë natyrës, përfshirë gjithë njerëzimin.”
