A mund ta shpëtojnë investitorët Amazonën, një nga pyjet tropikale më të kërcënuara në botë?
Kur mendon për
kursimet e daljes në pension, për pagën në bankë ose për investimet e tua, s'ka
të ngjarë që t'i shoqërosh këto me pemë të prera në pyjet tropikale të
harlisura të shiut. Dhe megjithatë, bankat e mirënjohura, administratorët dhe
institucione të tjera financiare ose zotërojnë aksione ose u japin kredi
kompanive që kanë lidhje me shpyllëzimin. Kjo mbështetje financiare kundrejt shpyllëzimit
të habitateve, bën të ngrihet pyetja: si mund t'i ndryshojnë aktivitetet e tyre
institucionet financiare dhe të ndihmojnë në mbrojtjen e pyjeve të botës?
Midis viteve 2001
dhe 2015, pothuajse një e treta e shpyllëzimit në botë ndodhte si pasojë e
prodhimit të mallrave të ndryshme, duke përfshirë mishin e gjedhit, sojën, vajin
e palmës dhe letrën.
Amazona është një
nga pyjet tropikale më të kërcënuara në botë, dhe tepër vendimtare për të pasur
një klimë të shëndetshme botërore . Dy të tretat e tokave të pastruara në
Amazonë dhe savana Cerrado janë kthyer në kullotë gjedhësh. Afërsisht 20% e
eksporteve të sojës dhe të paktën 17% të eksportit të viçit nga Amazona dhe
Cerrado në BE mund të jenë "të kontaminuara me shpyllëzim ilegal",
sipas hulumtimeve të fundit.
Brazili, i cili
është shtëpia e pjesës më të madhe të Amazonës, është gjithashtu eksportuesi më
i madh i viçit në botë , ku shpyllëzimi ka arritur kulmin brenda 12 vjetëve. Gati 20% të eksporteve të viçit në nivel global,
si dhe prodhuesi më i madh i sojës . Për më tepër, për shkak të humbjeve të
mëdha të biodiversitetit, kjo e bën sektorin brazilian të gjedhëve të jetë
përgjegjës për një të pestën e të gjitha shkarkimeve të gazrave nga shpyllëzimi,
shkaktuar nga mallrat në të gjithë tropikun.
Një hetim i
Gushtit 2020 mbi JBS nga qendra amerikane e shpyllëzimit me bazë në SHBA Chain
Reaction Research (CRR) zbuloi se midis 2008 dhe 2019, 983 ferma të blera nga
JBS kishin shkaktuar shpyllëzim prej 203 km katrorë dhe 1,874 furnizues të
tërthortë, ndërsa një shpyllëzim tjetër prej 508.5 km katrorë (200sq milje)
Për të kuptuar se
sa nga investimet e tyre përfshijnë rrezik shpyllëzimi, investitorët mund të
përdorin një mjet si Trase Finance . Një partneritet midis Institutit të
Mjedisit të Stokholmit, Global Canopy dhe Neura Alpha, platforma përmban të
dhëna lehtësisht të kërkueshme për investimet e borxhit dhe kapitalit të rreth
12,000 institucioneve financiare në kompanitë që eksportojnë vaj palme nga
Indonezia dhe sojë dhe viçi nga Brazili.
Green Century
Funds, një firmë investimesh e ndërgjegjshme për mjedisin me bazë në Boston, po
merret me shpyllëzimin që nga viti 2012. Duke përdorur avokimin e aksionarëve,
ajo bindi me sukses kompanitë në të gjithë zinxhirin e furnizimit me vaj palme
(një nga shkaqet kryesore të shpyllëzimit në Indonezi) për të miratuar
shpyllëzimin zero zotimet për vajin e palmës.
Këto përfshinin
blerës të mëdhenj si Starbucks, Kellogg's dhe Target, tregtarë të mëdhenj të
vajit të palmës (përfshirë Archer Daniels Midland dhe Bunge) dhe prodhues-të
tillë si Wilmar, agrobiznesi më i madh i Azisë, i cili pas angazhimit të Green
Century miratoi një politikë zero shpyllëzimi në 2015.
Sipas analizës
nga CRR , rafineritë e vajit të palmës në Azinë Juglindore me Politika Pa
Shpyllëzim, Pa torfe, Pa Shfrytëzim (NDPE) ishin 83% deri në Prill 2020
(megjithëse zbatimi i dobët në disa raste do të thotë se mbulimi efektiv i
këtyre politikave është më afër 78%).
Sipas Institutit
të Burimeve Botërore , shpyllëzimi në pyjet e vjetra të Indonezisë ishte 40% më
pak në 2018 në krahasim me mesataren e 2002 deri 2016.
Pra shpyllëzimi
nuk mund të ndodhte në këtë shkallë pa investime të mëdha financiare. Kreditë
që arrijnë në 249bn (£176bn) u dhanë për kompanitë e lidhura me shpyllëzimin
midis 2013 dhe prillit 2020, ndërsa investimet e kapitalit në kompani të tilla
arritën në 37bn $ (£26bn) që nga prilli 2020, sipas bazës së të dhënave Forests
and Finance, një bazë të dhënash e zhvilluar nga një koalicion ndërkombëtar i
grupeve kërkimore dhe organizatave të shoqërisë civile.
Ndërkohë, tre nga
menaxherët më të mëdhenj të aseteve në botë, BlackRock, Vanguard dhe State
Street, kishin 12.1bn $ (£8.6bn) të investuar në prodhuesit dhe tregtarët,
aktivitetet e të cilëve pretendohet të jenë drejtpërdrejt nga shpyllëzimi,
sipas një analize nga grupi i fushatës mjedisore ‘Miqtë e Tokës’ në shtator
2020.
Për shumë njerëz,
që punojnë për të ruajtur habitatet në të cilat mbështetet bota dhe klima,
është bërë një shënjestër për të fikur burimet e financimit për shpyllëzim./ BBC-Future Planet
