Dëmtojnë mjedisin/ Mbetjet e metaleve që shkrihen do të eksportohen në Shqipëri, po negociohet me një kompani turke

Botuar nga FaxWeb me 24 Nov, 2021.

Mbetjet e metaleve (Skorjet) në Veles po eksportohen në Turqi, ndërsa deri në fund të këtij viti do të eksportohen edhe në Shqipëri. Për momentin, koncesionari “Keps Mount Group” po negocion me një kompani në Turqi për të pranuar sasi më të mëdha të lëndës së parë minerale teknogjene. Kompania deklaroi se çdo ditë skorja ndahet dhe ngarkohet në kamionë dhe se nuk ka vonesa në eksportimin e saj.

Koncesionarit iu dha leja mjedisore e integruar B nga Komuna e Velesit në tetor 2019 për eksport në një periudhë 7-vjeçare. Heqja e skorjes filloi një vit më parë, dhe deri më tani, përveç Turqisë, sasi të vogla u eksportuan në Serbi dhe Kosovë.

“Për momentin, ne jemi duke punuar në detajet e kontratës me një partner nga Turqia, dhe shpresojmë që ajo të nënshkruhet së shpejti dhe si rezultat, eksporti do të intensifikohet. Gjithashtu, ne presim që një partner nga Shqipëria të fillojë të blejë pasi të kenë përfunduar të gjitha punimet e ndërtimit në një fabrikë të re shkrirjeje në Shqipëri, e cila do të përpunojë lëndën e parë”, tha Keps Mont Group.

Skorja me metale të rënda vlerësohet të peshojë 1.8 milion ton dhe kodra e zezë, rezultat i tre dekadave të punës së uzinës është 200 deri në 250 m e lartë dhe 22 m e thellë. Vlerësohet se përmban 6 deri në 10% zink, midis 2.2 dhe 3.4% plumb dhe 25% oksid hekuri që mund të përdoret si lëndë e parë dytësore.

Deponia ndodhet në zonën e Bash Kolibit afër qytetit të Velesit dhe është afër qytetit dhe zonave të tjera të populluara dhe arave dhe kopshteve të tyre, gjë që e bën këtë lokacion një nga pikat më të nxehta mjedisore historikisht në vend. Metalet e tjera të rrezikshme mund të gjenden këtu, si kadmiumi, bakri, arseniku, indiumi, talium, etj, të cilat përbëjnë një kërcënim të vazhdueshëm për shëndetin e njerëzve dhe mjedisin e jetesës.

Me matjet e bëra në vitin 2018 dhe 2019, si pjesë e projektit të organizatave qytetare nga Velesi, prania e metaleve të rënda në tokën e Velesit është vlerësuar deri në 30 herë më shumë se kufiri maksimal i lejuar.

Aktivistët paralajmërojnë se toka është e ndotur në një rreze prej 20 km dhe ka ara me perime dhe vreshta që ndodhen në afërsi të vendburimeve të skorjeve.

Ekzaminimi i tokës tregon se perimet e kultivuara në Veles përmbajnë 1,5 herë koncentrim të plumbit mbi kufirin dhe 2,5 herë më të lartë të kadmiumit.

Përqendrimet më të larta të metaleve të rënda u zbuluan te perimet me gjethe, ndërsa nivelet te specat dhe domatet ishin më të ulëta. Në mollët dhe rrushin, për shkak të rrënjëve të tyre, kufijtë e përqendrimit janë në vlerat e tyre të lejuara. Nga këto arsye velesianët kanë 4 dekada që presin që të pastrohet kodra e zezë. Përpjekja e fundit do të jetë një rehabilitim i plotë i tokës, kur do të rregullohet jo vetëm vendndodhja e depozitimeve të skorjes, por edhe zona përreth në një rreze prej disa kilometrash.